Van polderlandschap tot stadswijk de Jordaan

Jaap Evert Abrahamse zal bestaande visies over de ontstaansgeschiedenis van onze wijk samenvatten. Daarbij formuleert hij vragen voor vervolgonderzoek, mede aan de hand van het manuscript De Jordaan (1968) van J.Z. Kannegieter (1892–1979).

Abrahamse is oud-Jordaanbewoner en schreef het boek De grote Uitleg van Amsterdam. Stadsontwikkeling in de zeventiende eeuw (2010), een standaardwerk over de stadsontwikkeling in de Gouden Eeuw, toen ook de Jordaan ontstond.

Werktekening Gangenproject 2014-2015.Detail uit kaart Balthasar Florisz, 1625. Ingekleurd zijn de gangen aan de Noordzijde van de Willemsstraat, destijds de Goudsbloemgracht
Werktekening Gangenproject 2014-2015. Detail uit kaart Balthasar Florisz, 1625. (Het Zuiden is aan de bovenzijde, de noordzijde aan de onderzijde.) Ingekleurd zijn de gangen aan de noordzijde van de Willemsstraat, destijds de Goudsbloemgracht
Reconstructie plattegrond: Het Klooster, Willemsstraat 94-108

Mieke Krijger verricht onderzoek naar gangen, bijvoorbeeld naar De JordaensGangh, Lindengracht 82-84 en Het Klooster, Willemsstraat 94-108.
Documenten over de ontstaansgeschiedenis van de laatste gang transcribeert mevrouw M. Vulsma-Kappers.

 

Al tijdens het onderzoek voor Het Gangenproject – Willemsstraat 22-110 ontstond de gedachte dat in het polderlandschap paden waren geweest die haaks stonden op de sloten en leidden naar de verspreid op de weren aanwezige tuinen, lijnbanen en ‘timmerages’ (woonhuizen, herbergen). Opmerkelijk is dat ambachtslieden rond 1609 percelen kochten met het beding daarop ‘een padt’ aan te leggen. Doorgaans bouwden zij zelf aan dat ‘padt’ een pand en bewoonden dat.
Zo zullen stedenbouwkundige ensembles van gangen binnenplaatsjes en aangrenzende bebouwing zijn ontstaan, de voor de Jordaan zo kenmerkende forten.

Wij zijn benieuwd naar de mening van Abrahamsen over de gedachten of dit type onderzoek goede inzichten geeft in de ontstaansgeschiedenis van de wijk.

Het manuscript van Kannegieter is gedigitaliseerd door een werkgroep van het Jordaan Museum. Het e-boek kost € 17,50 en is te bestellen via info@jordaanmuseum.nl