Het Gangenproject- Willemsstraat 22-110 is ontworpen in 2005 en werd in 2015 gerealiseerd. Het project bestaat uit een informatiepaneel dat contextinformatie biedt bij de zes gangen die in het trottoir zijn gereconstrueerd en waarbij informatietegels zijn geplaatst.
Het informatiepaneel is nieuw, het werd op vrijdag 17 februari 2023 geplaatst. Het paneel uit 2015 was beschadigd, het was bewerkt met een stanleymes en aan de onderkant kapot gerukt.
Op het nieuwe is via een QR-code de hieronder staande informatie over de getoonde afbeeldingen toegankelijk.
Deze pagina wordt in de loop der tijd aangevuld en verbeterd.
Twee kaarten en een grafiek
Op het informatiepaneel zijn twee kaarten en een grafiek weergegeven: de Burgerwijkkaart uit 1775, de kaart die de architect Jan Ernst van der Pek (1865 – 1919) in 1905 maakte en een grafiek die Arie Keppler, directeur van de Gemeentelijke Woningdienst. tussen 1911 en 1920 liet maken.
Burgerwijkkaart
Amsterdam telde in 1775 zestig wijken. In elke wijk maakte de burgerwacht kaarten. De officieren van wijk 51 hebben goed werk afgeleverd, de kaart bevat heel veel informatie. Wijk 51 was begrensd door de Palmgracht, Lijnbaansgracht, Lindengracht en Brouwersgracht. De gangen zijn genummerd en met de bijbehorende namen in een lijst geplaatst. Deze namenlijst van gangen is tot de dag van vandaag de meest betrouwbare.
Ingekleurd hebben wij de vijfenvijftig gangen en twee stegen aan de Willemsstraat – tot de demping in 1857 de Goudbloemgracht geheten. Zo is zichtbaar dat de gangen verschillend van vorm zijn en dus niet volgens één plan gebouwd zijn, zoals hofjes.
Op de Burgerwijkkaart zijn de percelen weergegeven; onderscheid is gemaakt tussen woningen, (‘wooncameren’), pakhuizen, stallen en loodsen. De zwarte punten geven weer hoeveel ‘wooncameren’ de panden tellen. Over de percelen zonder punten is geen informatie beschikbaar, mogelijk waren die niet bebouwd, of ontbrak de informatie.
De kaart van Wijk 51 is in zijn geheel te zien op de Beeldbank van het Stadsarchief.
De Grafiek
De grafiek is gepubliceerd in 1920 en is gebaseerd op data die rond 1911 zijn verzameld, verzameld door een onderzoeksgroep bestaande onder meer uit uit de architecten H. P. Berlage (1856-1934) en J. E. van der Pek (1865-1919). Onderscheid is gemaakt tussen ‘wooncameren’ met privaten (geel) en zonder waterdoorspoeling (roze) en woningen waarin geen privaten aanwezig waren (zwart).
De grafiek is gemaakt in de stijl van de Amsterdamse School, evenals het pand Willemsstraat 24, dat in 1926 is opgeleverd en waarin de GGD toen werd gehuisvest.
Bron: Arie Keppler: De Jordaan. Het technisch woningonderzoek en de systematische perceelbeschrijving van Amsterdam. Uitgave van den Gemeentelijken Woningdienst, Amsterdam, 1920. p. 60.
Foto’s
LANGE SIEWERTS GANG, Willemsstraat 86 en 86A
Bij het zien van dit met zorg onderhouden binnenplaatsje denkt men onwillekeurig aan een hofje. Maar dat is het niet: het is een fort.
In de twee huizen die deel uitmaken van dit fort was geen stromend water en waren geen wc´s.
Ter hoogte van pand nummer 86 staat een groep van veertien personen en drie zitten op een bank.
Waarschijnlijk maken enkelen deel uit van de familie Sproet-Philip die daar toen woonde. De kinderen zien er verzorgd uit. Zij hebben witte schorten voor, twee kinderen dragen zelfs een hoed.
De vrouw links vóór, in de deuropening van nummer 86A, zal Marie Wouters-Rosielle (geb. 1888) zijn. Haar schort is kraakhelder en wit, de vouwen zitten er nog in.